Διακίνηση και χρήση ναρκωτικών και νέων ψυχοδραστικών ουσιών, καθώς και άλλων εξαρτησιογόνων

Με τη με αρ. πρωτ. 428/01-08-2013 ερώτησή μου είχα επισημάνει τις ανησυχητικές διαστάσεις της διάδοσης των νέων ψυχοδραστικών ουσιών (συνθετικών ναρκωτικών), της κατάχρησης των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αλλά και της εκτροπής των πρόδρομων ουσιών, θέτοντας σειρά ερωτημάτων σχετικά με τις πρωτοβουλίες και τα μέτρα που είχαν ληφθεί ή επρόκειτο να ληφθούν για την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών.

Στην ερώτησή μου αυτή (η οποία είχε απαντηθεί –μεταξύ άλλων- και με το με αρ. πρωτ. 7017/4/16803/23-08-2013 έγγραφο του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης & Προστασίας του Πολίτη), είχα συμπεριλάβει και επικαλεστεί στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης για το 2012 της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (INCB).

Κατόπιν της δημοσιοποίησης των δεδομένων της νέας Ετήσιας Έκθεσης της INCB για το 2013 –αλλά και των πρόσφατων στοιχείων του ΚΕΘΕΑ-, θα ήθελα να επανέλθω στο διαρκές πρόβλημα των ναρκωτικών ουσιών, εστιάζοντας στην παράμετρο της συνάρτησης μεταξύ του προβλήματος της εξάρτησης και της οικονομικής κρίσης, η οποία οδηγεί περισσότερους ανθρώπους στη χρήση ουσιών και επιδεινώνει την κατάσταση όσων κάνουν ήδη χρήση, ενώ ενισχύει τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, εκθέτοντας συχνά πολλούς χρήστες στους κινδύνους της ένδειας και της διαβίωσης στους δρόμους.

Η φετινή Έκθεση της INCB, σύμφωνα με το σχετικό εισαγωγικό σημείωμα του Προέδρου της, εστιάζει στην πρόληψη και στη θεραπεία, τις οποίες θεωρεί «κλειδιά» για την αντιμετώπιση του κοινωνικού και οικονομικού κόστους της χρήσης ουσιών.

Το κόστος της εγκληματικότητας, η οποία είναι αποτέλεσμα της χρήσης ουσιών, σχετίζεται με την επιβάρυνση των αρχών επιβολής του νόμου και του δικαστικού συστήματος. Όπως επισημαίνεται στην Έκθεση, στο κόστος αυτό πρέπει να προστεθούν και τα αυξημένα ποσοστά φυλάκισης εξαιτίας συμπεριφορών που συνδέονται με τη χρήση ουσιών. Μελέτες δείχνουν ότι το συνολικό κόστος των τριών βασικών μορφών παραβατικότητας που σχετίζονται συνήθως με τη χρήση ουσιών είναι αυξημένο, αλλά ποικίλει από περιοχή σε περιοχή.

Οι τρεις αυτές μορφές παραβατικότητας είναι η ψυχοφαρμακολογική παραβατικότητα, η οποία αφορά εγκλήματα ή βία που διαπράττονται υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών, η οικονομική – καταναγκαστική παραβατικότητα, στην οποία εμπλέκονται οι χρήστες προκειμένου να εξασφαλίσουν ουσίες και να συντηρήσουν τον εθισμό τους και η συστημική παραβατικότητα, η οποία αφορά π.χ. συμπλοκές για τον έλεγχο μιας περιοχής από συμμορίες ναρκωτικών.

Στην Έκθεση περιλαμβάνονται, επίσης, στοιχεία που αφορούν τις οδούς διακίνησης ηρωίνης και κοκαΐνης στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η βαλκανική οδός είναι ακόμα αυτή που χρησιμοποιείται περισσότερο για το λαθρεμπόριο ναρκωτικών ουσιών στην περιοχή της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ παραδοσιακά χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ηρωίνης από το Αφγανιστάν στην Ευρώπη.

Όσον αφορά τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες, χαρακτηρίζονται από την Έκθεση ως «πρωτοφανείς σε αριθμό και ποικιλία», ενώ η χρήση τους στην Ευρώπη συνεχίζει να αυξάνεται. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, κάθε μέρα κάνει την εμφάνισή της και μια νέα ουσία. Σημειωτέον ότι στην Έκθεση επισημαίνεται ότι η αυξανόμενη τάση των νέων ψυχοδραστικών ουσιών θέτει προκλήσεις για τις διωκτικές και τις νομοθετικές αρχές κάθε κράτους.

Τα στοιχεία της Έκθεσης δεν μπορούν παρά να εντείνουν τις ανησυχίες και την αγωνία για τη διάδοση της χρήσης των ναρκωτικών, καθώς και των κάθε είδους εξαρτησιογόνων ουσιών, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στη χώρα μας.

Τα δεδομένα αυτά, δυστυχώς, επιβεβαιώνονται και με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά τον ετήσιο απολογισμό του ΚΕΘΕΑ. Το 44,4% των χρηστών που προσέγγισαν φέτος οι «ομάδες δρόμου» στις πιάτσες της Αθήνας, δηλώνουν άστεγοι, όταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι ήταν 35,2%, ενώ το 2010 ήταν 24,5%. Τέσσερις στους δέκα χρήστες δεν έχουν ασφάλιση υγείας, ένας στους δέκα γνωρίζει ότι είναι οροθετικός και τρεις στους δέκα ότι πάσχουν από ηπατίτιδα. Τα ποσοστά, όμως, στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερα, καθώς η πλειονότητα των χρηστών δεν έχει υποβληθεί πρόσφατα –ή και ποτέ- σε εξετάσεις.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών αποτελεί αναγκαιότητα και πρόκληση τόσο για τη διεθνή κοινότητα όσο και για κάθε κράτος διακεκριμένα. Η επιτυχία κάθε προσπάθειας προς το σκοπό αυτό, συμβάλλει στην κατοχύρωση της μακροπρόθεσμης σωματικής και ψυχικής υγείας του πληθυσμού, καθώς και της κοινωνικής του ευημερίας, ενώ περιορίζει την εγκληματικότητα, τη βία και τη διαφθορά που σχετίζονται με την παράνομη διακίνηση των ναρκωτικών και των άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Θα ήθελα να σας επισημάνω ότι, εν όψει της αναγκαιότητας για συνολική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος, έχω καταθέσει παρόμοιου περιεχομένου ερωτήσεις και προς τους κ.κ. Υπουργούς Υγείας και Ναυτιλίας & Αιγαίου.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1.- Ποια συγκεκριμένα μέτρα έχει ήδη λάβει και σε ποιες πρωτοβουλίες προτίθεται να προβεί, ώστε να αντιμετωπιστεί η διάδοση –καθώς και οι επιπτώσεις- της χρήσης ναρκωτικών, νέων ψυχοδραστικών και κάθε είδους εξαρτησιογόνων ουσιών;

2- Ποια είναι –ανά κατηγορία ουσιών (π.χ. συνθετικά ναρκωτικά κλπ)- τα διαθέσιμα στοιχεία για την εξάπλωση της χρήσης των ουσιών αυτών στη χώρα μας; Υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.;

3.- Υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την εγκληματικότητα που συνδέεται με την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, νέων ψυχοδραστικών και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών στη χώρα μας, ανά μορφή παραβατικότητας;

4.- Ποια είναι τα στοιχεία για τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών στη χώρα μας, καθώς και μέσω αυτής; Ποιες είναι οι σχετικές συνδυαστικές δράσεις των δυνάμεων της Ελληνικής Αστυνομίας με τις αντίστοιχες του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής, καθώς και κάθε άλλης τυχόν αρμόδιας αρχής και ποια τα αποτελέσματα των δράσεων αυτών;

5.- Ποιες είναι οι δράσεις και τα αποτελέσματα του Ειδικού Επιχειρησιακού Προγράμματος για τα ναρκωτικά, που εφαρμόζει η Ελληνική Αστυνομία; Ποιες οι σχετικές ενημερωτικές και προληπτικές δράσεις του Υπουργείου;

6.- Ποια συγκεκριμένα μέτρα λαμβάνονται για τον έλεγχο της διαδικτυακής πώλησης ψυχοδραστικών ουσιών; Υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για τη διακίνηση των ουσιών αυτών μέσω διαδικτύου;

Αθήνα, 26 Ιουνίου 2014

Η ερωτώσα Βουλευτής

Φεβρωνία Πατριανάκου