Συζήτηση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών: «Κύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας που τροποποιεί τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ... ».

«...Αποτελεί, όμως, κατά την άποψή μου, κορυφαίο βήμα ο νομικά δεσμευτικός πλέον Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύρος όπως οι Συνθήκες και μέσα από τα κεφάλαιά του «Αξιοπρέπεια», «Ελευθερίες», «Ισότητα», «Αλληλεγγύη», «Δικαιώματα των Πολιτών», «Δικαιοσύνη» καλύπτει το σύνολο των δικαιωμάτων του ανθρώπου που οφείλει κάθε σύγχρονη δημοκρατία να υπηρετεί με θρησκευτική προσήλωση...»

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρία και κύριοι συνάδελφοι,

το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης γεννήθηκε πάνω στο θάνατο και στα ερείπια που άφησε πίσω της η πολιτική του εθνικού φανατισμού και τις μισαλλοδοξίας.

Η πορεία στην υλοποίηση του μεγαλύτερου εγχειρήματος στην παγκόσμια ιστορία δείχνει να είναι αργή και επώδυνη, αλλά παραμένει σταθερή προς τον οραματικό στόχο της Ευρώπης, των λαών και των ανθρώπων. Η πορεία προς την Ενωμένη Ευρώπη δείχνει να συναντά σθεναρές αντιδράσεις στην πορεία της από αυτόνομες εθνικές στρατηγικές που αρνούνται να ξεφύγουν από τη λογική δημιουργίας σφαιρών επιρροής και κοντόφθαλμων συμμαχιών.

Ταυτόχρονα, πανίσχυροι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί κατά γενική ομολογία υποκατέστησαν και επιβράδυναν την εφαρμογή πολιτικών δράσεων στην κατεύθυνση της ουσιαστικής ενοποίησης. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με νέα κράτη-μέλη, χωρίς παράλληλη εμβάθυνση της δημοκρατικής λειτουργίας της, δημιούργησε νέες πολλαπλές αγκυλώσεις.

Το έλλειμμα ενημέρωσης των πολιτών ως προς τις πολιτικές δράσεις, τα θεσμικά όργανα, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση οδήγησαν στην αποξένωση των πολιτών από τις κοινοτικές δράσεις.

Η αποτυχημένη προσπάθεια της Συνταγματικής Συνθήκης οδήγησε στη ρεαλιστική Συνθήκη της Λισαβόνας, που τροποποιεί τις προγενέστερες, τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Εγκαταλείποντας κοινά σύμβολα, Σύνταγμα, σημαία, ύμνο, αλλά και αναφορές σε ορολογίες, όπως Υπουργός Εξωτερικών, καθησυχάζονται οι φόβοι των κρατών-μελών περί απώλειας της εθνικής τους ταυτότητας.

Ταυτόχρονα, με την προς κύρωση Συνθήκη ενισχύονται υπερεθνικοί θεσμοί, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η Επιτροπή.

Ενισχύεται το άμεσα δημοκρατικά εκλεγμένο και πλέον αντιπροσωπευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μέσα από την τροποποίηση πενήντα άρθρων της Συνθήκης.

Ενισχύεται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετατρέπεται σε όργανο της Ένωσης, υιοθετείται η ρήτρα αλληλεγγύης και μπαίνουν οι βάσεις για κοινή αμυντική πολιτική.

Αποτελεί, όμως, κατά την άποψή μου, κορυφαίο βήμα ο νομικά δεσμευτικός πλέον Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύρος όπως οι Συνθήκες και μέσα από τα κεφάλαιά του «Αξιοπρέπεια», «Ελευθερίες», «Ισότητα», «Αλληλεγγύη», «Δικαιώματα των Πολιτών», «Δικαιοσύνη» καλύπτει το σύνολο των δικαιωμάτων του ανθρώπου που οφείλει κάθε σύγχρονη δημοκρατία να υπηρετεί με θρησκευτική προσήλωση.

Αποτελεί κορυφαία πολιτική επιλογή το νέο τροποποιημένο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο δέχθηκε τα πυρά της αριστερής κριτικής με το πρόσχημα της αναφοράς σε άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς. Είναι ένα άρθρο στο οποίο γίνεται ρητή αναφορά στην αειφόρο ανάπτυξη, στην ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη με σταθερότητα τιμών, με άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς και στόχο την πλήρη απασχόληση, την κοινωνική πρόοδο, το υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Η πεμπτουσία μιας πολιτικής προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών γίνεται με την υιοθέτηση της αειφόρου ανάπτυξης και της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς. Εισάγεται η έννοια της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, δηλαδή η υιοθέτηση του τρίτου δρόμου κατά τον Αμερικανό διανοητή Jeremy Rifkin, όπου το παραγόμενο οικονομικό αποτέλεσμα συσχετίζεται άμεσα με την τοπική κοινότητα και αναπτύσσει δυνάμεις κοινωνικής αλληλεγγύης πέραν της παραγόμενης οικονομικής δραστηριότητας.

Η ευρωπαϊκή προοπτική για μια ακόμη φορά επιχειρεί να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο του διαρκώς αυξανόμενου κέρδους και να ανοίξει τη διασύνδεσή του με το κοινωνικό αποτέλεσμα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Οι απαντήσεις στα καρτέλ, στις εναρμονισμένες πρακτικές, στις στρεβλώσεις της αγοράς είναι η εισαγωγή των εννοιών της κοινωνικής οικονομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων, της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε ότι με το εγχείρημα της ενωμένης Ευρώπης οι λαοί δεν εκχωρούν δικαιώματά τους σε απομακρυσμένα κέντρα λήψης αποφάσεων αλλά αντιθέτως μέσω της συμμετοχής και των κοινών δράσεων μπορούν να συνδιαμορφώνουν το μέλλον.

Δεν αλλάζουμε την τριτοβάθμια εκπαίδευσή μας γιατί μας το επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά γιατί εάν θέλουμε να διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, θα πρέπει πρώτα από όλα μέσω της παιδείας μας να ισχυροποιήσουμε τις επιδόσεις μας στην έρευνα, στην τεχνολογία, στον πολιτισμό, να ανοίξουμε νέους δρόμους σκέψης, να ηγούμαστε στις νέες προκλήσεις, στα ηθικά διλήμματα και στα κοινωνικά ρεύματα που θα διαμορφώσουν το μέλλον μας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

η Ευρώπη που είναι σταθερά προσηλωμένη στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην ειρήνη, στην ασφάλεια, στην αλληλεγγύη των λαών και των πολιτών, στην αειφόρο ανάπτυξη του πλανήτη αλλά και στην εξάλειψη της φτώχειας, είναι η Ευρώπη που προσδοκούν οι λαοί της, είναι η ενωμένη Ευρώπη που οι είκοσι επτά Κυβερνήσεις συμφώνησαν με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, είναι η Ευρώπη των κρατών-μελών, εφόσον όλοι συναινέσουν θεσμικά.

Η Ελλάδα της δημοκρατίας και του πνεύματος, για μια ακόμη φορά θα πρωτοστατήσει στο διαρκές εγχείρημα της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.